Niekończąca się lista rzeczy do zrobienia. Konflikty z rodziną lub przyjaciółmi. Nieszczęścia w związku. Problemy zdrowotne. Światowe polityczne wydarzenia. Stres jest wszędzie, ale znajomość różnicy między stresem pomocnym a nieprzydatnym może zrobić ogromną różnicę. Pomoże ci to zdecydować, jak najlepiej na niego zareagować.
Reakcja twojego organizmu na stres
Zanim porozmawiamy o różnicach między zdrowym i niezdrowym stresem, ważne jest, aby zrozumieć, w jaki sposób organizm reaguje na stres w ogóle. Kiedy napotkasz sytuację, w której uaktywnia się reakcja organizmu na stres, przechodzi on ze stanu spoczynku do stanu „wysokiej czujności”.
Prawdopodobnie słyszałaś zwrot „walcz lub uciekaj” – opisuje to, w jaki sposób reagujemy na stres. Kiedy napotkasz stresującą sytuację, twój organizm wykorzystuje hormon stresu, kortyzol (oprócz innych procesów układu hormonalnego), aby aktywować mechanizmy, które pomogą ci zareagować na jeden ze sposobów, czyli przyspieszenie tętna i ciśnienia krwi, oddychanie i napięcie mięśni. Napięcie mięśni wspomaga twoją reaktywność i zmniejsza ryzyko kontuzji. Przyspieszone oddychanie pomaga dostarczyć więcej tlenu do systemów, które tego potrzebują. Zwiększone tętno i ciśnienie krwi pomagają skierować przepływ krwi i tlenu do serca i większych mięśni potrzebnych do reagowania na stres.
Ważne jest, aby pamiętać, że wszystkie te fizyczne reakcje mają nam pomóc przygotować się do skutecznego reagowania na stres lub niebezpieczeństwo w naszym życiu. Jeśli napotkasz niebezpieczną sytuację, taką jak wpadnięcie na ulicę w obliczu nadjeżdżającego samochodu, musisz włączyć bieg, aby uniknąć niebezpieczeństwa, także jeśli niebezpieczeństwo dotyczy kogoś z twoich najbliższych. Nawet nowa mama ma instynkt, który sprawia, że chroni swoje dziecko w niemal automatyczny sposób.
Kiedy stres jest korzystny
Przyjrzeliśmy się już jednemu sposobowi, w jaki reakcja organizmu na stres może być korzystna: w obliczu wszelkiego rodzaju niebezpieczeństw. Może to być również korzystne w sytuacjach, w których musisz być czujny i szybko reagować. Być może pamiętasz, że czułeś się zestresowany przed ważnym egzaminem czy nawet podczas konferencji na Zoomie w czasie pracy z domu. Jednak bycie odrobinę zestresowanym lub zmartwionym przed egzaminem, występem lub ważnym spotkaniem oznacza po prostu, że twoje ciało jest czujne i gotowe do reakcji, aby pomóc ci wypaść jak najlepiej.
Musisz też być zaniepokojona w sytuacjach zmian, nawet jeśli to dobra zmiana. Możesz czuć się zestresowana, gdy zmieni się twój harmonogram (np. zmiana równowagi między pracą a domem, zmiana szkoły, zakończenie związku) – to sposób twojego ciała i mózgu na zachowanie czujności, aby pomóc ci jak najlepiej zareagować na te zmiany. Innymi słowy, reakcja organizmu na stres jest korzystna, gdy musisz być czujna, nawet jeśli w niektórych sytuacjach jest to uczucie niewygodne.
Kiedy stres nie jest korzystny
Chociaż reakcja naszego organizmu na stres ma być pomocna, może to mieć negatywny wpływ, gdy jesteśmy stale pod presją. Kiedy jesteś pod wpływem długotrwałego stresu, twoje ciało nie jest w stanie wrócić do normalnego, zrelaksowanego stanu. Jeśli pracujesz w bardzo stresującej pracy, masz napięty harmonogram i czujesz się wypalona, i niepewna siebie, lub doświadczasz ciągłego stresu interpersonalnego (takiego jak zerwanie, trwająca kłótnia rodzinna, konflikt z drugą połówką lub napięcie ze współpracownikiem lub szefem), oznacza to, że twoje ciało ciężko pracuje, aby utrzymać reakcję walki lub ucieczki przez dłuższy czas.
Ten złożony i przewlekły stres może powodować wiele problemów, takich jak przewlekłe bóle głowy lub migreny, bóle pleców, bóle szczęki, nadciśnienie, stany zapalne, problemy trawienne, upośledzony układ odpornościowy i inne problemy. W takich sytuacjach stres nie jest już pomocny, a zamiast tego powoduje zmęczenie ciała, może prowadzić nawet do stanów lękowych, czy depresji.
Kiedy potrafisz rozpoznać, że czujesz się zestresowana, ale że jest to sposób, w jaki twoje ciało pomaga ci poradzić sobie z sytuacją, zyskujesz większą świadomość i docenienie tego, jak twoje ciało i umysł współpracują. Możesz także znormalizować wszelkie odczucia stresu, które możesz zauważyć, gdy przechodzisz zmiany, takie jak przeprowadzka, nowa praca lub jakakolwiek zmiana w życiu. Prawdopodobnie zauważysz, że dobry stres ma tendencję do zanikania, gdy dostosowujesz się do nowej sytuacji.
