Twój mózg łączy ze sobą zaskakujące scenariusze, tworząc w twojej głowie najdziwniejsze filmy, jakie w życiu oglądałaś. Nasze sny mogą odzwierciedlać nasze lęki i oczekiwania albo być po prostu odzwierciedleniem tego, co wydarzyło się w ciągu danego dnia. Co dokładnie dzieje się kiedy śnisz i jakie może mieć to znaczenie? Oto odpowiedzi na kilka pytań dotyczących naszych snów.
Jak wygląda proces śnienia?
Większość snów pojawia się podczas snu REM (faza szybkiego ruchu gałek ocznych), przez który cyklicznie przechodzimy w ciągu nocy. Badania snu pokazują, że nasze fale mózgowe są prawie tak samo aktywne podczas cykli REM, jak wtedy, gdy nie śpimy.
Eksperci uważają, że pień mózgu generuje sen REM, a przodomózgowie generuje sny. Dlaczego? Ponieważ jeśli pień mózgu jest uszkodzony, pacjenci dalej śnią, ale nie zapadają w fazę REM. Z kolei, jeśli uszkodzone jest przodomózgowie, pacjenci zapadają w fazę REM, ale nie śnią.
Inne rzeczy, które zdarzają się podczas snu REM, to:
- Tracisz napięcie mięśniowe, więc nie wykonujesz w rzeczywistości czynności, o których śnisz i nie robisz sobie krzywdy. (Tej ochrony brakuje w zaburzeniach zachowania podczas snu REM).
- Nie możesz regulować temperatury poprzez pocenie się lub dreszcze, więc temperatura twojego ciała dryfuje w kierunku temperatury twojego pokoju.
- Twój oddech i tętno stają się nieregularne, więc jeśli masz bezdech senny, jest on bardziej widoczny podczas fazy REM.
- Twoja źrenice się zwężają, prawdopodobnie ze względu na ochronę oczy, jeśli jesteś narażony na jaśniejsze światło.
Dlaczego sny wydają się takie dziwne?
Nasze sny mogą przyjmować wszelakie formy i zmieniać się nie tylko pod wpływem tego, co dzieje się w naszej głowie (np. brak balansu między pracą a życiem prywatnym, bycie nową mamą), ale także w ciele. Wpływ na sny może mieć np. ciąża i inne sytuacje, którym towarzyszą zmiany hormonalne (np. początki przyjmowania antykoncepcji), czy podjadanie przed położeniem się spać. Tak, czy inaczej, nawet bez tych zewnętrznych wpływów, czy przy zdrowym, aktywnym trybie życia, nasze sny mogą być czasem naprawdę dziwne. Czasem także powracają. Może to mieć związek z neuroprzekaźnikami lub substancjami chemicznymi w mózgu. Niektóre są działają mocniej, podczas gdy inne są stłumione podczas snu REM.
Acetylocholina (która utrzymuje aktywację mózgu) jest bardziej aktywna, podobnie jak dopamina (którą niektórzy badacze łączą z halucynacjami). To właśnie ona może pomóc nadać marzeniom ich surrealistyczne odczucia.
Kiedy śnimy, zmienia się również relacja między przestrzenią a czasem. Może się wydawać, że czas trwa wiecznie – lub szybko mija. Tymczasem sen REM hamuje neuroprzekaźniki, które zwykle nie pozwalają nam zasnąć: histaminę, serotoninę i norepinefrynę. W ten sposób jesteśmy mniej świadomi naszego środowiska.
Czy sny są dla ciebie dobre?
Tutaj jury jest niemal jednogłośne. Dominująca teoria głosi, że śnienie pomaga nam utrwalać i analizować nasze wspomnienia (takie jak umiejętności i nawyki) oraz pomaga nam w budowaniu naszej zdolności do reagowania w określony sposób w określonych sytuacjach.
Ale niektórzy eksperci nie zgadzają się z tą teorią, chociaż nie ma jeszcze szczegółowej wiedzy na temat tego, w jaki sposób nasze sny na nas wpływają, oprócz oczywistych skutków natychmiastowych, jak np. poczucie strachu po przebudzeniu się z koszmaru, skutkujące zmęczeniem i potrzebą drzemek w ciągu dnia.
Czy sny coś znaczą?
To kwestia debaty. W latach pięćdziesiątych Freud wprowadził interpretację snów, ale nigdy nie byliśmy w stanie uzasadnić jego twierdzeń. Wiemy, że osoby z zespołem stresu pourazowego (PTSD) częściej mają koszmary.
Zatem sny mogą towarzyszyć stanom psychiatrycznym. Jednak zwykli ludzie też mają koszmary, tak więc opinie są podzielone.
Jak powstają sny?
Jedno z badań sugeruje, że sny wynikają bardziej z wyobraźni (wspomnienia, abstrakcyjne myśli i życzenia wypompowane z głębi mózgu) niż z percepcji (żywych doznań zmysłowych, które gromadzisz w przodomózgowiu).
Ale jest o wiele więcej do odkrycia. Wiemy dużo – ale nie wszystko – o tym, co dzieje się fizjologicznie podczas snów. Musimy dowiedzieć się znacznie więcej o tym, co się dzieje z psychologicznego punktu widzenia. Na przykład wiemy, że koszmary są przejawem napięcia u osób z PTSD, ponieważ powracają wokół ich traumatycznych przeżyć. Depresja, czy zaburzenia lękowe także mogą objawiać się koszmarami. Czy dla innych sny są związane z dobrym czy złym nastrojem? Naukowcy nie mają jeszcze na to odpowiedzi, jako że coś tak ulotnego jak sny jest trudnym materiałem do badań.
